گردوهای ایرانی: بررسی علمی و جامع واریتهها، تفاوتهای طعم و شکل
ایران با اقلیم متنوع و خاک حاصلخیز، یکی از مهمترین خاستگاههای گردوی جهان است. گردوی ایرانی با نام علمی Juglans regia در مناطق مختلف کشور کشت میشود و بسته به شرایط آبوهوایی، خاک، ارتفاع و اصلاحات ژنتیکی، واریتههای گوناگونی دارد. در ادامه، به معرفی علمی و دقیقترین واریتههای گردو در ایران و تفاوتهای طعمی و ظاهری آنها میپردازیم.
1. گردوی تویسرکان (همدان)
- ویژگیها: پوست نازک، مغز درشت، چربی بالا، طعم شیرین و ملایم
- شکل: بیضی کشیده با پوسته روشن
- مزایا: مناسب برای مصرف خوراکی و صادرات
- منطقه: تویسرکان، یکی از قطبهای اصلی تولید گردو در ایران
2. گردوی کاغذی (پوست نازک)
- ویژگیها: پوست بسیار نازک، مغز کامل و راحت جدا میشود
- طعم: شیرین و روغنی
- شکل: گرد یا بیضی با پوسته روشن
- کاربرد: محبوب در آجیلفروشیها و مصرف خانگی
- منطقه: بیشتر در مناطق معتدل مانند کرمانشاه و فارس
3. گردوی سنگی (پوست ضخیم)
- ویژگیها: پوسته سخت، مغز کوچکتر، مقاومت بالا در برابر آفات
- طعم: کمی تلختر نسبت به انواع دیگر
- شکل: گرد با پوسته تیره و سخت
- کاربرد: مناسب برای روغنگیری و صنایع غذایی
- منطقه: مناطق سردسیر مانند اردبیل و آذربایجان
4. گردوی شبچره (محلی)
- ویژگیها: مغز کوچک، طعم خاص، پوسته متوسط
- طعم: گاهی شیرین، گاهی تلخ بسته به منطقه
- شکل: نامنظم، اغلب کوچکتر
- کاربرد: مصرف محلی، کمتر تجاری
- منطقه: مناطق کوهستانی غرب ایران
5. گردوی اصلاحشده ژنتیکی (رقمهای تجاری)
- ویژگیها: عملکرد بالا، مقاومت به بیماریها، مغز درشت
- طعم: متعادل، مناسب برای بازارهای جهانی
- شکل: یکنواخت، پوسته نازک
- نمونهها: رقمهای «چندلر»، «فرانکت»، «پدرو» که در ایران نیز کشت میشوند
- کاربرد: صادرات، باغهای صنعتی
مقایسه علمی واریتهها
| واریته | طعم | ضخامت پوست | اندازه مغز | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|---|
| تویسرکان | شیرین | نازک | درشت | خوراکی، صادرات |
| کاغذی | بسیار شیرین | بسیار نازک | کامل | آجیل، مصرف خانگی |
| سنگی | تلختر | ضخیم | کوچکتر | روغنگیری |
| شبچره | متغیر | متوسط | کوچک | مصرف محلی |
| اصلاحشده | متعادل | نازک | درشت | صادرات، صنعتی |